Từ mức 16.610-16.620 đồng duy trì hơn một tháng nay, giá đôla tại các ngân hàng thương mại bất ngờ tăng vọt qua ngưỡng 16.800 đồng, sau khi Ngân hàng Nhà nước ban hành loạt quyết định mới liên quan tới lãi suất tiền đồng.

Diễn biến tỷ giá từ đầu tháng 10, so sánh giữa tỷ giá liên ngân hàng do Ngân hàng Nhà nước công bố (Liên NH) và tỷ giá của Ngân hàng Ngoại thương (VCB).

Ngay từ sáng 20/10, tỷ giá USD/VND tại Ngân hàng cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) nhích thêm 50 đồng lên ngưỡng 16.670 (bán ra). Đến sáng qua, khi các quyết định giảm lãi suất cơ bản, tái chiết khấu và tăng lãi suất dự trữ bắt buộc có hiệu lực, tỷ giá tăng mạnh hơn, lên 16.830 đồng và tiếp tục duy trì cho tới hôm nay.

Tỷ giá tại Ngân hàng cổ phần Xuất nhập khẩu Việt Nam còn tăng mạnh hơn, từ mức 16.620 đồng cuối tuần trước leo lên 16.720 vào hôm 20/10 và đến sáng nay đã là 16.851 đồng ăn một đôla Mỹ.

Trong ba ngày qua, tỷ giá liên ngân hàng do Ngân hàng Nhà nước công bố thay đổi không đáng kể so với trước, dao động trong khoảng 16.519-16.521 đồng ăn một đôla. Tỷ giá giao dịch tại các ngân hàng thương mại, theo quy định, không vượt quá (hoặc thấp hơn) 2% so với tỷ giá liên ngân hàng.

Trên thị trường tự do, các đại lý cũng nhanh chóng nâng giá thu đổi. Tại Hà Nội hôm qua, một số cửa hàng đã niêm yết giá bán trên ngưỡng 17.000 đồng. Ở TP HCM, sau ba ngày tăng giá liên tiếp, tỷ giá USD ở các bàn thu đổi đang là 16.900 đồng, tăng 250 đồng so với đầu tuần. Trung tuần tháng 6, giá đôla lên tới 19.200 đồng, sau đó dịu lại khi Ngân hàng Nhà nước nới biên độ từ 1% lên 2% và kiểm soát chặt các bàn thu đổi.

Trên thực tế, nguồn ngoại tệ đang dồi dào, đặc biệt sau sự kiện các ngân hàng theo nhau rút tiền gửi từ nước ngoài về nhằm bảo toàn tài sản trước cơn khủng hoảng tài chính thế giới. Ông lớn Vietcombank lấy hơn một phần ba trong số hàng tỷ USD đang gửi ở Mỹ, châu Âu. Một số ngân hàng cổ phần thậm chí rút toàn bộ. Tính sơ sơ, số tiền rút về nước trong hai tuần qua không dưới 1 tỷ USD.

Diễn biến tỷ giá ba ngày nay được xem như phản ứng của thị trường sau hàng loạt quyết định của Ngân hàng Trung ương. Hạ lãi suất cơ bản, tái cấp vốn, chiết khấu, vay qua đêm và tăng lãi suất tiền gửi dự trữ bắt buộc là những quyết định giúp giảm chi phí đầu vào cho các ngân hàng thương mại. Nguồn vốn của ngân hàng cũng có cơ dồi dào hơn khi 20.300 tỷ đồng tín phiếu bắt buộc sẽ được thanh toán trước hạn theo nhu cầu. Sau thời gian thắt chặt tiền tệ để kiểm soát lạm phát, động thái trên có thể phát tín hiệu cung tiền đồng sẽ cải thiện hơn trước. Cùng với đó là khoảng vênh giữa lãi suất tiền đồng và đôla Mỹ thu hẹp. Theo lý thuyết, tỷ giá vì thế sẽ nhích lên.

Hoạt động của dòng vốn đầu tư gián tiến cũng là nhân tố có thể ảnh hưởng tới thị trường ngoại tệ. Vài tuần qua, các nhà đầu tư nước ngoài tăng bán chứng khoán để thu hồi vốn về công ty mẹ ở chính quốc trong thời gian khủng hoảng. Nhu cầu ngoại tệ dành cho khối này vào khoảng vài trăm triệu đôla.

Nâng tỷ giá cao hơn cũng được xem như động thái đón đầu của các ngân hàng thương mại nhằm chuẩn bị cho thời điểm cuối năm, khi nhu cầu ngoại tệ tăng cao. Tuy nhiên, trưởng phòng kinh doanh ngoại tệ của một ngân hàng cho rằng cung cầu ngoại tệ từ nay đến cuối năm không quá căng thẳng, diễn biến tỷ giá sẽ phụ thuộc nhiều vào chính sách của cơ quan quản lý nhà nước, căn cứ vào tình hình xuất nhập khẩu và tăng trưởng kinh tế. "17.000 có thể là một tỷ giá đẹp trong bối cảnh cuối năm", vị trưởng phòng phân tích.